Spuścizna po Lanckorońskich

Jednym z celów Fundacji jest dbałość o dobrą pamięć swojej Fundatorki śp. Karoliny Lanckorońskiej, jej rodzeństwa, ojca – Karola Lanckorońskiego oraz ich przodków, a także o ich spuściznę.

Oprócz wspaniałych kolekcji dzieł sztuki, które dzisiaj znajdują się na Zamku Królewskim na Wawelu w Krakowie, na Zamku w Pieskowej Skale, w Galerii im. Lanckorońskich Zamku Królewskiego w Warszawie, oraz miniatur podarowanych Ossolineum, eksponowanych obecnie w Muzeum Pana Tadeusza przy Rynku we Wrocławiu, kolekcji odlewów gipsowych najsłynniejszych dzieł rzeźby antycznej i renesansowej, ufundowanej przez Karola Lanckorońskiego i stanowiącej własność Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego, znaczna część spuścizny po Lanckorońskich jest dzisiaj także pod opieką Polskiej Akademii Umiejętności (PAU).

Nazwisko Lanckorońskich było związane z Akademią Umiejętności od 1873 roku, początku jej działalności. Karol Lanckoroński był darczyńcą Akademii, a od 1891 roku również członkiem korespondentem. W 1929 r. ofiarował Stacji Rzymskiej PAU swój zbiór ok. 60 000 fotografii naukowych, tzw. Fototekę Lanckorońskich.

W latach trzydziestych XX wieku nad opracowaniem tegoż zbioru pracowała bezinteresownie Karolina Lanckorońska. W 1945 roku została ona współpracownikiem Komisji Historii Sztuki PAU. Po reaktywowaniu w 1989 roku Polskiej Akademii Umiejętności Karolinę Lanckorońską wybrano w 1990 na członka czynnego.

Fototeka Lanckorońskich wróciła do Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie w 1999 roku i jest tam przechowywana do dziś. Ze zbioru można korzystać w siedzibie Fototeki oraz w dostępnym w internecie Katalogu Zbiorów Artystycznych i Naukowych PAU .

Ukoronowaniem długoletnich kontaktów było podpisanie w 1995 r. umowy między Fundacją Lanckorońskich a Polską Akademią Umiejętności, na podstawie której PAU przejęła edycję kolejnych tomów serii Acta Nuntiaturae Polonae, wydawanych dotąd przez Polski Instytut Historyczny w Rzymie, założony przez Karolinę Lanckorońską, a Fundacja zobowiązała się do dalszego finansowania przedsięwzięcia.

Pod naukowo-organizacyjną opieką PAU znalazła się również akcja stypendialna Fundacji. Pierwsza umowa w tej sprawie weszła w życie w 1995 r. i zaczynała się od słów: Fundacja Lanckorońskich, przyznająca od lat stypendia polskim uczonym na badania za granicą w zakresie humanistyki, w warunkach, gdy Polska odzyskała niepodległość, przekazuje z dniem podpisania niniejszej Umowy gestię tych stypendiów Polskiej Akademii Umiejętności. Po śmierci Karoliny Lanckorońskiej PAU przejęła zadanie w całości.

Spuścizna archiwalna Karoliny Lanckorońskiej oraz księgozbiór „Biblioteka Rozdolska” (w którego skład wchodzą głównie książki zakupione po II wojnie światowej) ofiarowane PAU w 1997 roku znajdują się w Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie. Kolejne partie materiałów zostały przekazane w 2003 oraz 2014 roku (w tym korespondencja prawno-majątkowa Antoniego Lanckorońskiego). Z Biblioteki Rozdolskiej można korzystać w Pracowni Naukowej Archiwum Nauki. Spuścizna zawiera materiały biograficzne, rodzinne, m.in. korespondencję Karola Lanckorońskiego, materiały działalności naukowej, społecznej, obszerny zbiór fotografii i akta majątkowe. Ponadto, znajduje się w niej dokumentacja działalności Polskiego Instytutu Historycznego, Fundacji Lanckorońskich i Fundacji z Brzezia Lanckorońskich oraz korespondencja ze stypendystami. Spuścizna jest w opracowaniu, ale przeprowadzone już prace nad inwentarzem pozwalają na udostępnianie materiałów po wcześniejszym uzyskaniu zgody Sekretarza Generalnego PAU lub Dyrektora Archiwum Nauki PAN i PAU. Warto nadmienić, że znajdujące się w niej fotografie będą sukcesywnie udostępniane w Katalogu Zbiorów Artystycznych i Naukowych PAU.

Część rycin i grafik przekazanych PAU w 1997 roku przechowywana jest w zbiorach Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie.

W Austriackiej Bibliotece Narodowej w Wiedniu (Österreichische Nationalbibliothek, http://www.onb.ac.at/), w Zbiorze Rękopisów i Starych Druków (Sammlung von Handschriften und alten Drucken) przechowywana jest spuścizna Karola Lanckorońskiego, powstała w wyniku daru uzyskanego w 1972 roku oraz następnie zakupów w latach 1990- 2008. Liczy ona niemal 3800 jednostek, przede wszystkim listów do i od Lanckorońskiego, dzienników podróży i prowadzonych w latach 1912-1913 codziennych zapisek, tzw. Lebenserinnerungen. Spuścizna Karola Lanckorońskiego w Austriackiej Bibliotece Narodowej jest przedmiotem opracowania w ramach realizowanego w latach 2012-2015 w Stacji Naukowej Polskiej Akademii Nauk w Wiedniu projektu. W ramach projektu opublikowane zostaną drukiem dzienniki podróży Lanckorońskiego po Włoszech i Azji Mniejszej, a także wybrane zespoły korespondencji (m.in. listy od Maxa Dvořáka). Większość korespondencji w postaci regestów została umieszczona w komputerowej bazie danych na stronie internetowej Stacji, co powinno ułatwiać korzystanie ze spuścizny Karola Lanckorońskiego w Austriackiej Bibliotece Narodowej. Informacje o projekcie oraz baza danych znajdują się pod adresem: http://www.viennapan.org/index.php/lanckoronski. Austriacka Biblioteka Narodowa posiada także w swoim Archiwum Fotograficznym (Bildarchiv) fotografie rodzinne i portretowe samego Karola Lanckorońskiego oraz zdjęcia m.in. z wyprawy w 1883 roku.